سیمان چیست ؟
تمام آنچه باید بدانید
سیمان را میتوان نوعی چسب در نظر گرفت که باعث استحکام و پایداری مواد در ساخت و ساز است و از این رو اهمیت بسیاری در ساختوساز دارد. این مقاله بصورت جامع تاریخچه، انواع، کاربردها، مواد اولیه، تولید، فرآوری، استخراج و نکات مهم خرید سیمان را در برمیگیرد. با آجر پازلی دات کام همراه باشید.
همانطور که می دانید، سیمان عنصر اصلی تشکیل دهنده ملات است و باعث استحکام و پایداری مواد در ساخت و ساز میشود. اگر شما نیز علاقهمند هستید، که بیشتر با این مصالح ساختمانی آشنا شوید؛ خوب جایی آمدهاید. چراکه در این مقاله همه نکات مهم مربوط به آنرا بررسی خواهیم کرد.
سیمان چیست؟
سیمان ها پودرهای ریز آسیاب شده ای هستند که وقتی با آب مخلوط می شوند به صورت توده سفت در می آیند. گیرش و سخت شدن از هیدراتاسیون حاصل می شود که ترکیبی شیمیایی از ترکیبات سیمان با آب است، که کریستال های زیر میکروسکوپی یا مواد ژل مانند با سطح بالایی را ایجاد می کند. سیمان های ساختمانی که حتی در زیر آب نیز سفت و سخت می شوند؛ به دلیل خاصیت آبرسانی، اغلب سیمان هیدرولیک نامیده می شوند. مهمترین آنها سیمان پرتلند است.
تاریخچه سیمان
مبدا کشف سیمان های هیدرولیک به یونان و روم باستان میباشد. مصالح مورد استفاده برای تولید سیمان خاکستر آتشفشانی و آهک بود که در مجاورت آب به آرامی با آن واکنش می داد و توده سختی را بوجود می آوردند. درواقع این ماده سیمانی ملات و بتن رومی بیش از 2000 سال پیش در کارهای ساختمانی در اروپای غربی در ساخت و ساز بکار گرفته می شدند. خاکستر آتشفشانی استخراج شده در نزدیکی شهر کنونی (Pozzuoli) ایتالیا، که بی نیاز از مواد معدنی آلومینوسیلیکات بوده باعث پیدایش سیمان پوزولانای کلاسیک دوران روم شده است. تا به امروز مفهوم پوزولانا به خود سیمان یا هر آلومینوسیلیکات تجزیه شده ای نسبت داده می شود که با آهک در آب، واکنش می دهد و این مصالح ساختمانی را تشکیل می دهد.
اصطلاح سیمان نیز از کلمه لاتین (caementum) گرفته شده است، که به معنای ریز سنگ هایی است که در ملات رومی استفاده شده است نه خود ماده ای که باعث چسبندگی است.
اختراع سیمان پرتلند
سیمان پرتلند جایگزین نوعی آهک هیدرولیکی است. این آهک اولین بار در سال 1756 توسط جان اسمیتون توسعه یافت و حدود سال 1800 در فرانسه و انگلستان پیشرفت یافت. اختراع سیمان پرتلند به جوزف آسپدین از اهالی لیدز یورکشایر، انگلستان نسبت داده شده است. او در سال 1824 حق اختراع ماده ای را که از مخلوط مصنوعی خاک رس و سنگ آهک تولید میکردند را به نام خود ثبت کرد. او این محصول را «سیمان پرتلند» نامید، چون این ماده، هنگام اجرا، به سنگ پرتلند شباهت داشت؛ همان سنگ آهکی که برای ساختمان سازی در انگلستان استفاده میشد. برای دستیابی به سیمان پرتلند واقعی، فرآورده آسپدین باید خیلی کم پخته شود؛ نمونه اولیه آن احتمالا همان محصولی بود که آیزاک چارلز جانسون در جنوب شرقی انگلستان حوالی سال 1850 تولید کرد.
تولید این ملات ساختمانی در مدت زمانی کوتاه در کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی و در طول قرن بیستم در سراسر جهان رواج یافت. تا پایان سال 2019، چین و هند به عنوان سران تولید سیمان در سطح جهانی شناخته شدند. پس از آن ویتنام، ایالات متحده و مصر نیز این سمت را از آن خود کردند.
کاربردهای سیمان
سیمان علاوه بر اینکه به تنهایی کاربرد دارد؛ به همراه سنگدانه که نوعی مواد بی اثر است در ملات و بتن نیز استفاده می شود. این ملات ساختمانی از این نظر که زیر ساخت بسیاری از جاده ها توسط همین ماده انجام میشود، دارای اهمیت بسزایی است.
ملات تهیه شده از سیمان، برای چسباندن مصالح ساختمانی نظیر بلوک ساختمانی، کاشی، سنگ، آجر نما، لوله، بند راه آهن و محصولات مختلف اکسترود شده استفاده میشود. البته برخی سازندگان برای حفاظت و پوشش برخی سازهها، سقف، دیوار،.. نیز از سختی آن بهره میبرند.
همچنین از این مصالح ساختمانی برای ساخت مبل و صندلی های سیمانی در فضاهای آزاد یا ساخت میزهای جذاب موثر در دکوراسیون داخلی منزل از طرفداران بسیاری برخوردار است.
مواد اولیه تولید سیمان
سیمان پرتلند از ترکیبات آهک (اکسید کلسیم، CaO) ترکیب شده با سیلیس (دی اکسید سیلیکون، SiO2) و آلومینا (اکسید آلومینیوم، Al2O3) تشکیل شده است. آهک از مواد خام آهکی و سایر اکسیدها از مواد آرژیلوس (رسی) به دست میآیند. مواد خام اضافی مانند ماسه سیلیس، اکسید آهن (Fe2O3) و بوکسیت – حاوی آلومینیوم هیدراته، Al(OH)3- ممکن است در مقادیر کمتر برای عمل آوری مخلوط مورد نظر استفاده شوند. رایجترین مواد خام آهکی، سنگ آهک و گچ است؛ هرچند میتوان از مادههای دیگر مثل رسوبات صدفی یا مرجانی هم استفاده کرد.
استخراج و فرآوری
مواد خام مورد استفاده در ساخت سیمان، مانند سنگهای سخت همچون تخته سنگها، سنگ آهک و برخی از شیل ها در صورت لزوم با کمک انفجار یا از زیرزمین استخراج میشوند. سنگهای نرم تری مانند گچ و خاک رس را میتوان مستقیماً توسط بیل مکانیکی استخراج نمود. سپس توسط واگنهای باری راهآهن، کامیونها، طناب یا تسمه نقاله به کارخانه سنگ شکن انتقال داده میشوند. یا در حالت دوغاب توسط خط لوله حمل میشوند. در مناطقی که سنگهای آهکی با محتوای آهک به اندازه کافی در دسترس نیستند، نیز میتوان از برخی فرآیندهای غنیسازی استفاده کرد. شناورسازی کف، سیلیس یا آلومینا اضافی را حذف می کند و بنابراین سنگ آهک را جدا میسازد، اما این فرآیندی پرهزینه است و فقط در صورت اجتناب ناپذیر بودن استخراج استفاده میشود.
تولید
تولید و ساخت این ملات ساختمانی در 4 مرحله انجام میگردد:
- مواد اولیه خرد و آسیاب میشوند.
- مواد اولیه به نسبت درست بایکدیگر ترکیب میگردند.
- مخلوط آماده شده توسط کوره پخته و گداخته میشوند.
- در این مرحله محصول پخته شده کلینکر با حدود 5 درصد گچ (برای کنترل زمان گیری سیمان) آسیاب میگردد.
انواع سیمان پرتلند
سیمان یک ساختار همه کاره با ترکیبات و خواص قابل تعویض است. شش نوع مختلف سیمان با رفتارهای مشخص و ترکیبات شیمیایی خاص وجود دارد. در زیر به هر نوع و ویژگی منحصر به فرد آنها نگاه می کنیم.
نکات مهم قبل از خرید
سیمان مهمترین مصالح ساختمانی است که ساخت و ساز ساختمانهای مدرن را ممکن ساخته است. این مصالح ساختمانی بیشتر در دنیای ساخت و ساز استفاده میشود. استحکام و دوام سازه عمدتاً به مقاومت ملات آن بستگی دارد. البته هزینه سیمان نیز بیشتر از سایر مصالح ساختمانی (دانه های درشت، سنگدانه های ریز و غیره) است و بر هزینه کلی پروژه شما نیز تأثیر می گذارد.
امروه تعدادی زیادی تولید کننده سیمان در کشورمان فعالیت میکنند. قبل از خرید این ملات ساختمانی باید برخی از مشخصات استاندارد اولیه را بررسی کنید. اطلاعاتی که در ادامه به آن میپردازییم؛ نکاتی است که هنگام خرید باید به آن حتما توجه داشته باشید.
منابع:
https://www.britannica.com/technology/cement-building-material/The-major-cements-composition-and-properties
https://www.tcl.co.tt/index.php/media-centre/blog/entry/the-six-types-of-cement
https://www.amritcement.com/tips-to-identify-healthy-cement/#:~:text=Check%20the%20Cement%20for%20Lumps,this%20may%20affect%20construction%20strength.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.